Energie
Om te leven heb je energie nodig. Die energie haal je uit eten. Voedsel is de brandstof voor je lichaam, zoals benzine de brandstof voor bijvoorbeeld een auto is. Soms eet je iets van een plant, zoals groente, fruit of brood en soms iets van een dier, zoals vlees of vis. Een dier eet veel plantaardig voedsel, voordat het zelf energie kan geven in de vorm van vlees of vis. Uiteindelijk komt alle energie dus bij planten vandaan. En planten halen weer alle energie uit de zon.
Het maken van eten kost veel energie. Denk maar eens aan:
• Machines
• Verwarmde kassen
• Fabrieken die eten verwerken
• Verpakken van eten
• Koelen van eten
• Transport
Erwtensoep
Voordat wij ons voedsel in de supermarkt kopen heeft het al een hele route afgelegd. Dit noemen we de voedselproductieketen. Een keten is een ketting van verschillende schakels.
De voedselproductieketen van erwtensoep begint bij het zaaien van de erwten. Bekijk de afbeelding hieronder (klik erop voor een vergroting).
Eén van die schakels is bijvoorbeeld het vervoeren van de erwten naar de voorraadschuren om daar te drogen.
Een deel van de droge erwten worden verkocht in de supermarkt, de rest wordt vervoerd naar de erwtensoepfabriek. Daar worden de erwten verwerkt. De andere ingrediënten hebben ook een productieketen voordat ze in de erwtensoepfabriek terecht komen. Met de andere ingrediënten erbij wordt er dan erwtensoep van gemaakt. De blikken of zakken worden dan vervoerd naar een distributiecentrum. Dit is een grote opslagruimte. Vanuit het distributiecentrum wordt de erwtensoep vervoerd naar de supermarkten in de buurt. Daar kun jij de erwtensoep kopen. Uiteindelijk wordt de erwtensoep opgegeten. Dit noemen we het eind van de keten.
Houd je erg van pizza? Als we een diepvriespizza als voorbeeld nemen: alles wat erin of op zit, moet worden verbouwd, gekweekt of gevangen (vis). Dan moeten alle ingrediënten vervoerd worden. Het transport van alle ingrediënten over de wereld kost veel energie. Daarna moeten ze nog bewerkt, gebakken, verpakt en diepgevroren worden.
Voedsel weggooien is zonde van het geld en het milieu. Omdat het product pas aan het eind van de keten verloren gaat, wordt met het afval ook veel energie ‘weggegooid’. Hoeveel gooien jullie thuis weg?
Bekijk nu eerst de filmpjes op de startpagina.
Opdracht – individueel
Weggooitest [1]
Houd 2 weken lang bij hoeveel er thuis weggegooid wordt. Je krijgt van je leerkracht een weggooilijst. Neem deze mee naar huis. Het is handig om een weegschaal en je lijst met pen naast de prullenbak leggen of hang de lijst op de koelkast. Jij bent er niet altijd, dus vraag ook of de andere gezinsleden je willen helpen.
Wat niet invullen?
Het gaat niet om oneetbare dingen als schillen, botjes en snijafval. Heel kleine beetjes (bijvoorbeeld een broodkorstje) hoef je ook niet op te schrijven. Ook koffie en thee hoef je niet in te vullen.
Hoeveel gooi jij weg per jaar?